ભારતમાં શિક્ષક દિન દર વર્ષે 5મી સપ્ટેમ્બરે તેમના વિદ્યાર્થીઓના જીવનને ઘડવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવનાર શિક્ષકોને સન્માનિત કરવા અને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ ડૉ. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણનને સમર્પિત છે, એક પ્રખ્યાત ફિલસૂફ, વિદ્વાન, અને ભારતના પ્રથમ ઉપરાષ્ટ્રપતિ અને બીજા રાષ્ટ્રપતિ, જેમનો જન્મદિવસ 5મી સપ્ટેમ્બરે આવે છે. ડો. રાધાક્રિષ્નન એક અનુકરણીય શિક્ષક હતા અને વધુ સારા સમાજને ઘડવામાં શિક્ષણના મહત્વમાં માનતા હતા.
ડો. સર્વપલ્લી રાધાકૃષ્ણન માત્ર એક મહાન વિદ્વાન જ નહિ પરંતુ એક નમ્ર અને સમર્પિત શિક્ષક પણ હતા. તેઓ માનતા હતા કે શિક્ષકો તેમના વિદ્યાર્થીઓના ચરિત્ર અને બુદ્ધિને ઘડવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. શિક્ષણમાં તેમના યોગદાનને માન આપવા માટે, તેમના જન્મદિવસને ભારતમાં શિક્ષક દિવસ તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યો હતો.
શિક્ષકોને ઘણીવાર રાષ્ટ્રના ભવિષ્યના શિલ્પકાર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. તેઓ જ્ઞાન આપવા, મૂલ્યો પ્રસ્થાપિત કરવા અને યુવા દિમાગને ઉછેરવાની જવાબદારી નિભાવે છે. શિક્ષકો તેમના વિદ્યાર્થીઓને પ્રેરણા આપે છે, માર્ગદર્શન આપે છે અને પ્રોત્સાહિત કરે છે, તેમને તેમની સંભવિતતા અને જુસ્સો શોધવામાં મદદ કરે છે.
શિક્ષક દિવસ એ ભારતભરની શૈક્ષણિક સંસ્થાઓમાં ખૂબ જ મહત્વનો દિવસ છે. ઉજવણીમાં સામાન્ય રીતે સમાવેશ થાય છે:
શિક્ષકોનું સન્માન: વિદ્યાર્થીઓ ભાષણો, કવિતાઓ અને ભેટો દ્વારા તેમના શિક્ષકો પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા અને પ્રશંસા વ્યક્ત કરે છે. વિદ્યાર્થીઓ માટે તેમના શિક્ષકોને ફૂલો, કાર્ડ્સ અને પ્રશંસાના ટોકન્સ આપવાનું સામાન્ય છે.
સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો: ઘણી શાળાઓ અને કોલેજો સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોનું આયોજન કરે છે, જ્યાં વિદ્યાર્થીઓ નૃત્ય, ગીતો, સ્કીટ અને ભાષણોના રૂપમાં તેમની પ્રતિભાનું પ્રદર્શન કરે છે. આ પ્રદર્શન શિક્ષકોને આદર અને સ્નેહના ચિહ્ન તરીકે સમર્પિત છે.
ઇન્ટરેક્ટિવ સત્રો: કેટલીક સંસ્થાઓમાં, વિદ્યાર્થીઓને એક દિવસ માટે શિક્ષક બનવાની તક મળે છે. તેઓ તેમના શિક્ષકોના પગરખાંમાં પ્રવેશ કરે છે અને વર્ગોનું સંચાલન કરે છે, તેમને ભૂમિકા સાથે આવતા પડકારો અને જવાબદારીઓની ઝલક આપે છે.
શિક્ષકો માટે એક દિવસની રજા: કેટલાક કિસ્સાઓમાં, શિક્ષકોને તેમની નિયમિત શિક્ષણ ફરજોમાંથી વિરામ આપવામાં આવે છે, અને વિદ્યાર્થીઓ વર્ગખંડની જવાબદારીઓ સંભાળે છે. આ હાવભાવ વિદ્યાર્થીઓ માટે તેમના શિક્ષકો દ્વારા કરવામાં આવેલી મહેનતને ઓળખવા અને પ્રશંસા કરવાનો એક માર્ગ છે.
પુરસ્કારો અને માન્યતાઓ: કેટલીક શાળાઓ અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ એવા શિક્ષકોને પુરસ્કારો અને પ્રમાણપત્રો આપે છે જેમણે તેમના વ્યવસાય પ્રત્યે અસાધારણ સમર્પણ અને પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી છે.
ભારતમાં શિક્ષક દિવસ એ વિદ્યાર્થીઓના જીવનને ઘડવામાં શિક્ષકોના અમૂલ્ય યોગદાનને સ્વીકારવાના દિવસ તરીકે સેવા આપે છે. તે વ્યક્તિ અને સમાજના સમગ્ર વિકાસમાં શિક્ષકોની ભૂમિકાની યાદ અપાવે છે. આ દિવસે, વિદ્યાર્થીઓ તેમના શિક્ષકો પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા અને પ્રેમ વ્યક્ત કરે છે, જ્ઞાન આપવા અને ચારિત્ર્ય ઘડતરના તેમના પ્રયત્નોને માન્યતા આપે છે.
Kruti Rana